کاربرد آهک در کشاورزی

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

کاربرد آهک در کشاورزی

آهک چیست؟

آهک کشاورزی یک افزودنی پودر شده از سنگ آهک یا گچ است. ماده ماثر آهک کشاورزی ، ترکیبی به نام کربنات کلسیم می باشد. دیگر مواد معدنی موجود در ترکیب آهک کشاورزی مانند کربنات منیزیم ، اکسید منیزیم و اکسید کلسیم ، بستگی به محلی که آهک از آن استخراج شده است دارد. تاثیرات مفید آهک برای خاک کشاورزی عبارتست از:

• سبب افزایش pH خاک های اسیدی شده و قلیاییت خاک را افزایش می دهد.
• منبعی از عناصر کلسیم و منیزیم را برای مصرف گیاهان فراهم می کند.
• ماندگاری آب در خاک را افزایش می دهد.
• جذب مواد مغذی همچون ازت ، فسفر و پتاسیم را جهت رشد سریع تر گیاهان بهبود می بخشد.

ممکن است آهک در برخی خاک ها وجود داشته باشد ، به منظور افزایش کارایی و اثر بخشی آن ، می توان از مواد اسیدی مختلف همچون اسید سولفوریک استفاده نمود. از گچ هم می توان به عنوان یکی از منابع تامین کلسیم گیاهان سود برد. دیگر اشکال آهک نظیر آهک دولومیتی و آهک هیدراته نیز دارای کاربرد های مشابهی در کشاورزی و باغبانی هستند. آهک دولومیتی دارای مزایایی نظیر آهک معمولی است با این تفاوت که به علاوه کلسیم ، منیزیم مورد نیاز گیاهان را هم فراهم می کند. آهک هیدراته هم به عنوان یک ماده ضدعفونی کننده در گاوداری ها کاربرد دارد که سبب ایجاد یک محیط خشک و قلیایی می شود که ادامه فعالیت باکتری ها را غیر ممکن می سازد.

جنس آهک

جنس آهک بازاری (آهک زنده) بستگی به جسم‌های بیگانه در آن دارد. اگر سنگ آهک بیش از ۹۰درصد وزنش کربنات کلسیم داشته باشد، آهکی که از آن پخته شود آهک پرمایه و هرگاه کربنات کلسیم کمتر از ۷۵درصد وزنش باشد، آهکی که از آن پخته شود آهک کم‌مایه است.

ویژگی‌های آهک

آهک سفید رنگ است که پس از پختن سنگ آهک به دست می‌آید. وزن ویژه آن ۳/۰۸ تا ۳/۳۰ g/cm³ می‌باشد که بستگی به درجه گرمای پختن سنگ آهک دارد که هر چه زیادتر شود، آهک پخته، کندتر با آب ترکیب می‌شود.

در گرمای بیش از ۱۰۰۰ درجه، آهک اندکی جمع می‌شود و سطح رویه‌اش کمی کاهش می‌یابد، با آب به کندی ترکیب شده، شکفتن آن کند می‌گردد. آهک در گرمای ۲۵۸۰ تا ۲۷۵۰ درجه و فشار یک بار (اتمسفر) به حالت مایع تغییر فاز می‌دهد.

آهک بلوری به شکل مکعب بی‌رنگ با ته رنگ زرد است. درجه سختی آن به ۳ تا ۴ می‌رسد. آب به کندی از سطح آهک بلوری به درون آن نشست می‌کند. اگر گرد بلور آهک را در آب بریزند پس از چند دقیقه با حالت انفجاری مانندی با هم ترکیب می‌شود.

هر گاه گرد آهک را در گرمای ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه نگاه دارند، دانه‌های آن به همدیگر می‌چسبند و بلور می‌گردند که کم‌کم دانه‌های بلور شده درشت می‌شوند. در عین حال آهک به عنوان یک تنظیم‌کننده اسیدی یا بازی بودن مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد در عین حال آهک به عنوان ضد عفونی‌کننده در مراکز پرورش دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا باید از آهک در خاک کشاورزی استفاده نماییم

آهک کشاورزی موجب افزایش پی اچ خاک جهت افزایش کارایی و بعبود پایط خاک میشود. این ماده اغلب با بهبود شرایط فیزیکی خاک از طریق کاهش سفتی سطحی , افزایش نفوذ آب و کاهش فرسایش خاک به رشد گیاهان کمک میکند. کاربرد آهک در کشاورزی به محصولات کشاورزی برای تحمل بهتر در خشکسالی و یا شرایط بیش از حد بارندگی کمک میکند.

توانایی کاهش پی اچ توسط آهک کشاورزی میتواند سمیت سطوح مختلف منگنز , آهن و آلومینیوم را کاهش دهد زیرا یون های آهن و منگنز در خاک اسیدی به گیاهان صدمه میزند. همچنین آلومینویم محلول در خاک اسیدی و توانایی ریشه برای جذب مواد مغذی را کاهش میدهد. بعلاوه آهک با آزاد سازی مواد معدنی موجود در خاک نظیر فسفات , این مواد را برای جذب توسط گیاهان آماده میکند.

تعیین میزان نیاز آهک

به حداکثر رسانی کارایی , چرای دام و کیفیت محصولات از اهمیت حیاتی در کشاورزی برخوردار است. خاک کشاورزی به دلایل مختلفی اسیدی میشود که از آن جمله میتوان از موارد زیر نام برد :

• مناطقی که خاک آن به دلیل بارش بیش از حد باران شده است.
• زمین هایی که به دلیل کشت بیش از حد و یا چرای دام از مواد معدنی تخلیه شده اند.
• استفاده غیر علمی و بیشتر از میزان لازم و کودهای کشاورزی بخصوص کود های ازته و سولفاته

تاثیر آهک در خاک کشاورزی

• افزایش پی اچ خاک های اسیدی
• تامین عناصر کلسیوم و منیزیوم برای گیاهان
• بهبود نفوذ و گردش آب در خاک های اسیدی
• افزایش جذب عناصر ضروری ( ازت , فسفر و پتاس ) توسط گیاهان در خاک اسیدی